Wat te doen met kernenergie?

Carel van der Poel, lid bestuur Het Zijper Landschap

Al in 1975 mocht ik als student natuurkunde tijdens een bezoek behorend bij het college Kernenergie de blauwe gloed (Cerenkov straling) in het reactorvat van de Hoge Flux Reactor in Petten komen bekijken. Destijds een indrukwekkend unicum. Boodschap: kernenergie is de toekomst.
Ook in het Zijper Landschap gebied speelt kernenergie (Pallas) een rol van betekenis. Recent is de Pallas “bouwput” situatie door de NRC beschreven. (Drama in de duinen: de nieuwe kernreactor bleek een bodemloze put - NRC). Tegelijkertijd stelt de Overheid dat we nog meerdere grotere kerncentrales moeten gaan bouwen (Nieuwe kerncentrales worden waarschijnlijk staatsbedrijven - NRC).
Meest gehoorde argument is dat we niet/minder afhankelijk willen zijn van andere externe partijen voor onze medische- en energiebehoeftes. Met dat zekerheid-argument worden tegengeluiden meestal van tafel geveegd.
Kerncentrales in Nederland worden door de Overheid (belastingbetaler) geïnvesteerd. Andere partijen achten blijkbaar de risico’s te hoog en de economische rendementen te laag om mee te doen. Hierbij gelden de volgende observaties:
De projectkosten voor de bouw van nieuwe centrales worden internationaal consistent te laag ingeschat. En de tijdsduur tussen projectstart en eerste energieproductie is veelal ver buiten de oorspronkelijke planning.
De productielevensduur van een reactor bedraagt zo’n 40 jaar. De kosten van het opruimen van de reactor na einde levensduur ervan worden onderschat. Het is onduidelijk of dit in de initiële project-raming en in de verrekening van de geproduceerde stroomprijs wordt meegenomen.
De uiteindelijke prijs van geleverde kernenergie is nu al nauwelijks meer concurrerend ten opzichte van alternatieven. Dit terwijl de kosten per kWh van die alternatieven nog steeds omlaag bewegen.
Gedurende de hele levensduur van de reactor moet de veiligheid worden gegarandeerd. Dat geldt ook voor de (zeer) langjarige opslag van de reactieproducten waarmee we onze nazaten opzadelen. Actueel voorbeeld: In de veiligheidsgarantie van bv Oekraïense kerncentrales is nooit meegenomen dat een buurland aanvallen zou kunnen uitvoeren...
Pallas is niet bedoeld als energieproducent en moet commercieel succes halen uit medische toepassing van de reactieproducten. Kijk je naar het kostenplaatje ervan ( zie het NRC artikel) dan is financieel succes vooralsnog ver te zoeken! Alternatieve productiemethodes (SHINE) kunnen zelfs de hele businesscase nog verder om zeep helpen. Initieel eiste de Overheid dat ze niet de enige PALLAS betaler zou zijn, maar nadat diverse marktpartijen hun interesse verloren bleef dat als enige optie over.
Voor de rendementen van (ambitie: minstens 2) nieuwe grote kernenergie-productie sites in Nederland is de enige investeerder weer de Overheid. Vooralsnog gaan alle kosten en overschrijdingen richting belastingbetaler….
Dat we er, gegeven de onzekerheden van de energiekeuzes van de toekomst, verstandig aan doen om als land de beschikking te hebben over een “energiemix” is duidelijk. In het verleden is kernenergieopwekking gemotiveerd als schoon, goedkoop en veilig t.o.v. van bv verbranding van kolen en gas. Er zijn dus toch ook wel kanttekeningen te zetten bij deze “historische vanzelfsprekendheid”, en intussen zijn er geloofwaardige alternatieven. Even pas op de plaats in plaats van een verdere groei voor kernenergie is wellicht een betere strategie dan onverdroten snel voorwaarts…